Son yıllarda hayvansal kaynaklı besinler, hazır ve paketlenmiş besinler, hızlı hazırlanan gıdalardan zengin beslenilmesi beyinin ihtiyaçlarını karşılamasını engellemektedir. Dengesiz ve yetersiz beslenme, gelişen teknoloji, uygunsuz çalışma ortamı, uykusuzluk vb. birçok farklı neden genç yaşlarda beyin yorgunluğunu ortaya çıkarmaktadır.
Beyin yorgunluğu ile; unutkanlık, odaklanamama, konsantrasyon bozukluğu, baş ağrısı, başta dolgunluk hissi, huzursuzluk, baş dönmesi, isteksizlik gibi belirtiler ortaya çıkabilmektedir. Ayrıca; beyin yorgunluğuna bağlı olarak son yıllarda alzheimer, parkinson, bunama, depresyon, anksiyete gibi rahatsızlıklar artış göstermiştir.
BEYİN YORGUNLUĞUNUN SEBEPLERİ
1.Kan Şekeri Dengesi: Beyin diğer organlardan farklı olarak enerji için sadece glikozu kullanır. Bu nedenle kan şekerinin dengesiz olması beyin fonksiyonlarını olumsuz etkiler. Kan şekerini düşüren yanlış diyetler uygulanması beyinde yorgunluğu artırmaktadır.
2.Kolesterol ve Yağlar: Vücutta LDL (kötü kolesterol) ve HDL (iyi kolesterol) dengesi önem taşır. Düzensiz ve dengesiz beslenme LDL düzeyini arttırıp, HDL’yi düşürdüğü için beyin damar sistemindeki kan dolaşımını bozmaktadır. Bu durum beyni olumsuz etkileyerek yorgunluk oluşturur.
3.Vitamin ve mineral yetersizliği: Yetersiz ve dengesiz beslenildiğinde vitamin ve mineral yetersizliği gelişmektedir. Bilimsel araştırmalar, yaş durumu ne olursa olsun, algılama ve öğrenme bozukluklarının vitamin ve minerallerden zengin beslenildiğinde arttığını göstermiştir. Özellikle B1, B6, B12, folik asit ve demir eksikliği beyin durgunluğuna ve yorgunluğuna neden olur.
4.Kronik Stres: Günümüzde çocuklar, gençler, özellikle yetişkinler iş hayatındaki stres ile yoğun bir stres altında yaşıyor. Araştırmalar, kortizole (stres hormonu) yüksek seviyelerde maruz kalmak beyin yorgunluğu oluşturup beyin yaşlanmasını hızlandırmaktadır.
5.Uyku Kalitesi: Sağlıklı bir uyku, beynin dinlenmesini sağlar. 6 saatten az ve 9 saatten fazla uyumamak gereklidir.
6.Hipertansiyon: Hipertansiyon beyin dokusunda basınç oluşturur. Beyin hücrelerinde oluşan fiziki basınç ise beyin yorgunluğuna neden olmaktadır.
7.Alkol kullanımı: Yoğun alkol kullananlarda unutkanlık ve bellek problemleri kaçınılmazdır.
BEYNİNİZE İYİ GELEN BESİNLER
- Zeytinyağı, keten tohumu yağı, balık yağı, fındık yağı, antep fıstığı, ceviz, badem, avokado beyin dostu başlıca yağlardır.
- Antioksidantlardan zengin beslenmek beyin için önemlidir. Örneğin; çilek ve ıspanakta bulunan güçlü antioksidant olan flavanoidler beyin hücre zarlarının akışkanlığını arttırmaktadır.
- Siyah üzüm kabuğunda bulunan yüksek antioksidant içerikli resveratrol; alzheimer hastalığı, bunama, inme gibi hastalıkların gelişiminin önlenmesinde etkilidir.
- Kırmızı biber; beta karoten içeriği ile hafıza sorunlarına karşı koruma sağlamaktadır.
- Somon; omega 3 deposu olması, hafıza güçlendirici olması ve beyin fonksiyonlarını geliştirici dopamin maddesini içermesi ile beyin için vazgeçilmez bir besindir.
- Araştırmalar, somon gibi tirozin yönünden zengin besinlerin beyindeki dopamin seviyelerini koruduğunu ortaya koymaktadır.
- Dikkat dağınıklığına neden olan demir eksikliğine karşı; kırmızı et, yumurta, kurubaklagiller, pekmez, yeşil yapraklı sebzeler ve kuru meyveler demir deposu besinlerdir.
- Unutkanlığa karşı B12 vitamininden zengin besinler; dana eti, ciğer, karides, yağsız veya az yağlı süt ve süt ürünleridir.
- Beynin hassas dokularını koruyan besinler kayısı, kırmızıbiber, ıspanak ve portakal olarak bilinir.
- Yaban mersini içerdiği bol miktarda polifenol sayesinde beyin hücrelerini serbest radikallere karşı korur.
- Elma, böğürtlen, kiraz, kırmızı erik, ahududu, kırmızı greyfurt, armut, mandalina beynin ihtiyacı olan en iyi antioksidant kaynaklarıdır.
- Düzenli aralıklarla yeşil çay içmenin antioksidant etkisi sebebiyle beyin fonksiyonlarında olumlu etki sağladığı tespit edilmiştir.
- Alfa lipolik asit zengini besinler olan; yumurta, brokoli, ıspanak, domates, bezelye, brüksel lahanası ve pazı beyinin enerji dengesini sağlamasına ve serbest radikalleri uzaklaştırmasına yardımcıdır.
- Ayrıca beslenmeye ek olarak; E vitamini, Alfa lipoik asit (ALA), Koenzim Q10, Ginkgo Biloba besin maddelerinin takviye amaçlı kullanılması tavsiye edilmektedir.