Kadınların belki kabusu da diyebileceğimiz kaçınılmaz dönemi: Menopoz.
Menopozun belirtileri nelerdir?
- Sıcak basması ve terlemeler en çok görülen ve en tipik menopoz belirtileri olarak bilinmektedir.
- Depresyon, uykusuzluk, sinirlilik ve yorgunluk şikayetleri menopoz dönemi öncesinde hissedilmeye başlayabilir.
- Adet düzeninde değişiklikler, adetlerde gecikmeler, az ya da fazla miktarda veya uzamış adet dönemleri; menopoz öncesi dönemde karşılaşılan hormonal değişikliklerin belirtisidir.
- Kilo alma bir menopoz belirtisi değildir ve genelde menopozdan çok önce başlar ve menopoz süresince devam edebilir. Kişinin beslenme alışkanlıkları ile doğru orantılıdır.
Uzun dönem etkileri nelerdir?
- Osteoporoz: Kemik erimesi ve sonucunda ortaya çıkan kırık riskinde artış menopoz sonrası en önemli sağlık problemidir. Özellikle, omurga, kalça ve bilek kırıklarında artış görülür. Omurga kırıkları ciddi bel ve sırt ağrılarına yol açarken, kalça kırıkları menopoz sonrası dönemde önemli sorunları beraberinde getirir.
- Kalp ve Damar Sistemi: Sigara ve alkol kullanımı, şeker hastalığı ve yüksek tansiyon, kalp-damar hastalığı riskinde artışa yol açmaktadır. Özellikle 40 yaşından önce menopoza girilmişse kalp-damar hastalığından dolayı ölüm riski her yıl için %5 oranından artmaktadır. Erken menopoz nedeni ne olursa olsun kalp-damar hastalığının oluşumu açısından dikkatli olunmalıdır.
- Kanser: Menopoz ile birlikte kanser riskinde belirgin bir artış yoktur. Bazı kanserlerin ilerleyen yaşlarda ortaya çıkması veya menopoz süresince kullanılan ilaçların etkilemesi ile artış olabilir. Yıllık kontrollerin amacı bu kanserlerin erken tanınmasını sağlamaktır.
- Kilo Problemi: Menopoz döneminde kişiye göre değişmekle birlikte; yavaşlayan metabolizma ile birlikte günlük kalori ihtiyacı 250-400kcal düşürülebilir. Bireye özel doğru ve dengeli bir beslenme programı belirlenmeli ve düzenli egzersiz alışkanlık haline getirilmelidir.
Menopozda beslenmenizde dikkat etmeniz gerekenler nelerdir?
- Herhangi bir ilaçla tedaviye başlamadan önce yaşam tarzı ve beslenme alışkanlıkların düzenlemesi gerekmektedir.
- Sigara ve alkol gibi sağlığı olumsuz etkileyen alışkanlıklardan vazgeçilmelidir.
- Sigara ve alkol kullanımının; kalp-damar hastalıkları, diyabet, inme, tansiyon, depresyon gibi hastalıkları tetiklediği unutulmamalıdır. Ayrıca; menopozda meydana gelen komplikasyonları olumsuz etkilemektedir.
- Düzenli egzersiz yapmak; oksijen kapasitesini geliştireceği gibi sıcak basmaları üzerinde olumlu etkiye yol açar ve kemik erimesini azaltır.
- Obezite menopozda meydana gelen belirtileri artırmaktadır. Bu sebeple dengeli bir beslenme programı oluşturulmalıdır.
- Metabolizma yavaşladığı için az ve sık beslenme önemlidir. Gün içerisinde 4-6 öğün besin alınmalıdır.
- Beslenme düzeninde; yağ, tuz ve şeker üçlüsünün tüketimi kısıtlanmalı, bu üçlünün meyve-sebze, beyaz et ve süt ürünleri tüketerek doğal yollarla alımı sağlanmalıdır.
- Kurubaklagiller; menopoz döneminde doğal östrojen hormonunun salgılanmasını sağlayan değerli besinlerdir.
- Aşırı baharatlı yiyecekler, aşırı kafeinli içecekler, salamura tarzı aşırı tuzlu besinler sıcak basmalarını tetikleyebilir. Tüketim miktarlarına dikkat edilmelidir.
- Menopoz sonrasında günlük kalsiyum ihtiyacı artmaktadır. Düzenli egzersiz ile günlük 1500-1700 mg kalsiyum alımı menopoz sonrasındaki süreçte kemik yoğunluğunu arttırmaktadır.
- Menopoz döneminde; kalsiyum (Ca), D vitamini, balık yağı (omega-3) ve resveratrol; menopoz döneminde stres, yetersiz uyku, yorgunluk gibi olumsuzlukları engelleyerek sağlıklı bir yaşama yardımcı olacak takviyelerdir.
Uzman Diyetisyen Deniz BERKSOY